Waarom je niet hoeft te mediteren om mindful te zijn

Als mensen mij vragen wat ik doe, en ik antwoord met ‘mindfulnesstraining geven’, krijg ik vaak de reactie – oh, maar dat doe ik al! Dan vertellen ze me: “koken is mijn meditatie. Ik neem de tijd en ben helemaal daarop gefocust”. Of… “als ik in de natuur ben – ben ik helemaal in het hier-en-nu en wordt mijn hoofd minder druk”.

Sporten, in een koor zingen, paardrijden, met je neefje of nichtje spelen, muziek maken; allemaal manieren om bewust aanwezig te zijn en te genieten van wat je doet.

De vervolgopmerking is dan soms: “daar heb ik toch geen cursus voor nodig…”

Hebben ze gelijk? Ja? Waarom zou je dan wél een mindfulnesstraining volgen?  

De betekenis van het woord mindfulness

In het engels wordt het woord mindfulness veelal gebruikt als werkwoord. To be mindful. Doing X mindful. Daar wordt eenvoudigweg mee bedoelt: met aandacht. Dat kennen we allemaal. Daarom die reactie: waarom een cursus?

Mindfulness versus de mindfulnesstraining

Als in Engeland of Amerika over mindfulness gesproken wordt en gaat het over de 8-weekse mindfulnesstraining, spreken ze over the MBSR. (spreek uit AemBeeAesArrr). Ze maken onderscheid tussen ‘iets met aandacht doen’ en ‘het hele pakket van Mindfulness Based trainingen die evidence based zijn’.

Toen the MBSR in Nederland geïntroduceerd werd heette het Aandachtstraining. Of, opmerkzaamheidstraining. Een training in aandachtigheid. Helaas zijn die woorden niet aangeslagen. En daarom zitten we nu met het woord mindfulness. Een term waar iedereen wat bij denkt – en waarvan niemand precies weet hoe het nu bedoelt wordt.

Je kunt mindful wandelen en mindful koken. Of je benen insmeren met een mindfulle scrubcreme…

Waarom zou je nog mediteren?

Mindfulness is als de 1e versnelling van je auto

Waar zijn we met onze aandacht wel bij?

De mijlpalen – niet te missen mindfulness

Die bijzondere momenten zijn de mijlpalen van het leven: de geboorte van een baby, een huwelijk, een begrafenis. Gebeurtenissen die groter zijn dan woorden kunnen omvatten en waarbij we ons verbondenheid voelen met elkaar.

De geluksmomentjes – makkelijk te missen mindfulness

Er zijn ook de kleine momentjes. Die lijken je te overkomen. Bijvoorbeeld: je loopt in jouw straat en bent bijna bij je voordeur. Opeens ben je bewust. Je ruikt de lente in de lucht, je schoenen klakken, je tas met boodschappen is zwaar, je beseft dat je éten hebt en een thúis. In een ogenblik ervaar je de volheid, de levendigheid van Dit Moment. Je bent alleen, maar voelt je verbonden, met wat dan ook.

Echter, hoe vaker je in je hoofd zit, hoe minder je dit meemaakt.

De grote en kleine momenten van aandacht kun je vergelijken met de 1e versnelling van je auto. Een vonk van aandacht: snel wegrijden. Makkie.

Maar, die grote momenten gebeuren niet zo vaak. En die kleine momenten – die overkomen je gewoon. Daar lijk je weinig grip op te hebben.

Een tweede maar: je weet ook dat de 1e versnelling van een auto je niet ver brengt. Op de snelweg ga je te snel om er iets aan te hebben. Er zit niet de juiste kracht in voor deze situatie: hard rijden en veel kilometers maken. Ofwel, deze vorm van mindfulness is niet altijd geschikt.

Wil je ver komen? Daar heb je aandacht in de 5e versnelling voor.

Meditatie: voor de 5e versnelling

Formele meditatie geeft je die 5e versnelling. Als je mediteert ga je regelmatig op een stoel of kussen even flink te ’trainen’ op aandacht en opmerkzaamheid.

Die gebruik je vervolgens ongemerkt in je dagelijks leven. Dat zie je terug op twee manieren.

Wakker zijn

De eerste is vaker ‘wakker te zijn’ in je dagelijkse leven – om meer van die onopvallende (geluks)momentjes mee te pakken. Ook al zit je hoofd vaak vol met gedachten, je bent je er van bewust – en kunt dus kiezen om je aandacht naar het hier-en-nu te brengen. Niet meer aan het toeval overgeleverd zijn.

Dit doe je natuurlijk alleen met de leuke dingen. Die wil je niet missen.

Al zijn er kleine ongeluksmomentjes die het leven contrast geven. Als je naar huis fietst en het regent keihard, en je bent tot en met je sokken en onderbroek natgeregend… dan is thuis + warme douche + droge kleding wat je verlangt. Bewust zijn van afkeer en verlangen in dat moment – geeft je ook het gevoel aanwezig te zijn in je leven. Het helemaal mee te maken.

Erbij blijven als het moeilijk wordt

De tweede manier waarop de 5e versnelling werkt, is je aandacht behouden op het moment dat het gedonder uitbreek: een diagnose, een reorganisatie of een scheiding. Op die momenten ben je maar al te snel weg van hier want het is pijnlijk of eng. Een natuurlijke reactie: als je gevaar ziet, reageer je direct met vechten of vluchten.

Over die nare gebeurtenissen heb je niet altijd controle. Door ertegen te vechten wordt het alleen maar erger. Als je erbij kunt blijven als het moeilijk wordt – en niet meteen tot een ‘oplossing’ probeert te komen, kun je de situatie met een open blik, met iets meer geduld en vertrouwen bekijken. Je wordt minder snel meegesleurd in negatieve emoties. Er ontstaat ruimte tussen jou en de narigheid. Dat geeft veerkracht.

Beter worden

Als je mediteert neem je bewust tijd voor jezelf om je aandacht en opmerkzaamheid te trainen. Dat is niet altijd makkelijk of ontspannen. Maar daar gaat het ook niet om. Vaardiger worden voelt niet altijd zo. Pas naar verloopt van tijd zie je de resultaten.

We mediteren niet om beter te worden in mediteren, maar om beter te worden in het leven. 

Wel of niet mediteren?

Voor mindfulness hoef je geen cursus te volgen. Iets met aandacht doen is niet moeilijk. Vergelijk het met de 1e versnelling van je auto: snel wegrijden. Maar wil je vaker mindful zijn, er voor kunnen kiezen. Ook op momenten dat het gedonder uitbreekt. Beoefen dan meditatie. Dan heb je met de 5e versnelling de kracht om vér te gaan. Om altijd bewust in je leven aanwezig te zijn. Bij de hoogtepunten en de dieptepunten. Want ze zijn allemaal onderdeel van dit leven.