McMindfulness zet je op het verkeerde been
McMindfulness draait op volle toeren. Het is onderdeel geworden van de mentale gezondheid/persoonlijke ontwikkeling/zelfzorg/gelukzoek-industrie. Een mooie ontwikkeling, vind ik.
Maar, het brengt soms misverstanden met zich mee over wat het is. Door een mindful scrubcréme bijvoorbeeld. Ja, het wordt ook optimaal commercieel uitgebaat.
Daarom heeft Edel Maex een mooi boekje geschreven. In dit artikel noem ik een aantal van zijn punten. De uitleg is in mijn eigen woorden.
Mindfulness is…
niet ‘leven in het hier-en-nu’: je hoeft er niet heen, je bent er altijd al. In het hier-en-nu. Mindfulness gaat over hoe je hier bent. Aanwezig of niet aanwezig.
niet ‘zweven in de kosmos’: niet ontsnappen aan de werkelijkheid, maar erbij blijven. Ook als het moeilijk is. Voorbeeld, het verhaal van Jewel.
niet ‘niet-oordelen’: je bent je bewust van je oordeel, stelt even uit en onderzoekt. Helemaal stoppen, dat kan niet, en hoeft ook niet. Een oordeel helpt je ook te navigeren in deze wereld.
niet ‘even ontspannen’: niet ontsnappen maar erbij blijven. Dat is niet altijd relaxt. Als je relaxt wilt worden zijn er andere technieken. Je kunt er zeker wel rustig van worden, maar dat is een fijn gevolg. Ontspanning kun je, niet als slapen, niet afdwingen. Je kunt er de juiste omstandigheden voor scheppen.
niet ‘stoppen met denken’: dat kan namelijk niet. En hoeft niet. Je gedachten kun je onderzoeken. Daar heb je meer aan dan ze wegstoppen.
niet ‘iets wat je bereikt’: het is geen toestand, je kunt er niet heen mediteren. Het is er alleen in dit moment. Poef.
geen ‘zelfverbetering’: probeer eens, voor de verandering, zonder oordeel naar jezelf te kijken. Je bent (nu) zoals je (nu) bent. ‘T is oké. – En straks ben je weer anders.
niet ‘egoïstisch’: als je ander wilt helpen zul je eerst voor jezelf moeten zorgen. Luister naar de instructies van de stewardess in het vliegtuig. Eerst je eigen zuurstofmasker opzetten voordat je anderen gaat helpen.
niet ‘naar binnen kijken’: kwaliteit van aandacht die je in meditatie oefent, naar jezelf – gebruik je net zo goed in je relaties met anderen, en met de wereld. No man is an island.
niet ‘geloven’: je leert door ervaring, door experiment. Het is niet nodig om het van een ander aan te nemen. Een trainer kan je helpen. Dat is alles.
niet ‘moeten‘: wil je het? Dat is een belangrijke vraag. Want daarmee zet je de eerste stapjes. Daarna kan je wel wat discipline gebruiken. Maar het begint bij verlangen.
‘op een kussen zitten‘: de mindfulnesstraining begint op een kussen omdat je ergens moet beginnen. In een ruimte, in een kring, kan de trainer je de juiste instructies makkelijker geven. Je kunt, als je op de hoogte van hoe en waarom, alles mindful doen: hardlopen, afwassen, tuinieren.
niet ‘iets in je hersenen veranderen’: dat gebeurt met alles wat je doet; ook als je elke avond hersenloos een zak chips leeg eet. Wat er met je kwaliteit van aandacht gebeurt in je dagelijks leven – daar gaat het om. Dat je daarmee je hersenen veranderd is gewoon zo. Een gave motivator, maar niet essentieel.
geen ‘psychotherapie‘: mindfulness gaat niet over je verhaal, maar hoe je omgaat met wat er in dit ogenblik gebeurt. Psychotherapie gaat over jouw verhaal en wat er mis ging of gaat. Of coaching, dat gaat over een probleem nu en een strategie om het te verbeteren. Ze vullen elkaar aan, maar zijn niet hetzelfde.
Zoals je misschien al merkt, is dit nogal stellig opgeschreven. Een aantal punten zijn wel degelijk onderdeel van mindfulness, maar ’t is niet de hoofdzaak. In dit artikel zijn handvatten om – via het Niet – uit te komen bij wat het Wel is. Om de misverstanden te benoemen – en nuance aan te brengen.
Wat het wel is?
Een bejegingswijze. Een houding naar jezelf, naar anderen, naar de wereld. It’s all about relationality.
Echter, deze definities zijn wederom abstracties. We hebben concrete dingen nodig, woorden, misverstanden én verstanden. Het blijf behelpen 🙂 – daarom: ervaar het, toets het. Maak er je eigen mindfulness van.
Zet dit je aan het denken? Zijn er verrassingen voor je? Teleurstellingen, of opluchting? Of juist meer vragen?
