Mindfulness, de basis: waarom zo moeilijk
Mindfulness kun je goed leren in een 8-weekse training. Dat is kort genoeg om in ons drukke bestaat in te passen, en lang genoeg om echt te veranderen. Waarom is de training nodig? Waarom is het zo moeilijk? In dit artikel zet ik een aantal redenen op een rijtje.
Niet normaal; iets nieuws leren
Stoppen met doen, wat meditatie in de kern is, zijn we niet gewend. Het grootste deel van ons leven zijn we in de doe-modus. Bezig. Met van A naar B komen. Een project uitvoeren. Duwen, trekken, schaven, verbeteren. Het is niet erg gangbaar om een andere manier in deze wereld te zijn. In de zijn-modus. Om dat te leren, moet je vlieguren maken.
Cultuur en tegencultuur
Onze cultuur beloont bezig zijn. Proactief zijn. Je lost er problemen mee op, verdient er geld mee, krijgt er status mee. En niet onbelangrijk: je beleeft er plezier aan! (Keuken mooi verbouwd…) We zijn dol op nuttigheid en vooruitgang.
De zijn-modus, en de rijkdom daarvan, terugvinden is tegen de stroom in gaan. Jij leert iets nieuws (of, herontdekt iets wat je al wist) maar je omgeving zal dat niet belonen.
Gewoontes: van hazenpaadje naar snelweg
“Niet doen” voelt soms tegennatuurlijk. Dat komt omdat het tegen je gewoontes in is. Gewoontes zijn ingesleten. En nu gaat het er om een nieuwe gewoonte in te slijten. Dat doe je door herhaling.
Onze hersenen zijn vormbaar. Neuroplasticiteit heet dat. Gewoontes zijn stevig bewandelde paden in de hersenen. Zo vaak, dat het snelwegen zijn geworden (denk: de vijfbaans A2 tussen Amsterdam en Utrecht). Met meditatie beginnen, is beginnen met een hazenpaadje.
Ongemak wordt zichtbaar
Omdat we altijd zo bezig zijn, hebben we niet door dat doen ook een manier is om te verhullen dat we onprettige dingen voelen. Doen is krachtige afleiding van vervelende gevoelens als verdriet, twijfel, verveling, somberheid, vermoeidheid of boosheid. Als je gaat mediteren zul hiermee je geconfronteerd worden. Daar mee om leren gaan is een belangrijk onderdeel van mindfulness. Dat kan alleen als je er de tijd voor neemt. Niet wegrennen = blijven. Kost tijd.
Eenvoudig, maar niet makkelijk
Op een niet-oordelende manier hier-en-nu aanwezig zijn is soms heel eenvoudig. Kijk maar naar een kwispelende puppy. Per direct ben je met al je aandacht aanwezig. Ik weet zeker dat jij dat al kan.
Dit vaker doen, ook op momenten waar je voorheen doorheen sjeestje – dat kost oefening. Je wordt niet door anderen beloont. Je valt terug in oude gewoontes. En soms gewoon het onprettig.
Als je dan effecten gaat bemerken: rust, focus, zachtheid, nieuwsgierigheid – heb je brandstof om door te gaan. Maar tot die tijd: met vertrouwen (en een beetje ongemakkelijkheid) je overgeven aan het leerproces.
Als een kunstenaar
In dit filmpje zie je hoe Picasso met groot gemak en elegantie een tekening maakt. Het lijkt zo eenvoudig. Dat is het misschien ook. Maar daaraan vooraf gingen jaren en jaren van oefening volgens de regels, en daarna zonder de regels. Zo werkt het ook met mindfulness.